HPV vaccinatie niet kosteneffectief

Ik ben eigenlijk ook niet zo heel gelukkig met het vaccinatieprogramma. [……]
Mijn bezwaar is dat het veel te duur is. De kosten wegen m.i. niet op tegen de baten. Dat geld hadden we beter kunnen besteden.

(bron)

De vaccinatiecampagne tegen baarmoederhalskanker is niet kosteneffectief. Hoewel onze minister Ab Klink ons altijd voorgehouden heeft dat alleen besloten zou worden tot vaccinatie als de prijs van de vaccins drastisch omlaag zou gaan is het niet gelukt de prijs zodanig naar beneden te krijgen dat het vaccin, zelfs in het meest gunstige geval (één ronde, levenslang bescherming tegen 70% van alle baarmoederhalskanker, toediening aan alle vrouwen, ongeacht hun risico op baarmoederhalskanker en geen nadelige effecten), kosteneffectief is.
We betaalden € 118,- per dosis. Om kosteneffectief te zijn zou de prijs van één dosis ongeveer € 40,- moeten bedragen. We hebben volgens onze eigen richtlijnen minstens drie maal teveel betaald voor het vaccin. In minder gunstige gevallen is zelfs een prijs van 0,0 Euro (graties) nog niet kosteneffectief.

Onderzoek van Inge M.C.M. de Kok et al van het Erasmus bevestigt mijn bange vermoedens.

Het team, geleid door Inge M.C.M. de Kok, van de afdeling van de volksgezondheid aan het Erasmus MC Universitair Medisch Centrum in Rotterdam, onderzocht het effect van de toevoeging van HPV-vaccinatie aan het huidige Nederlandse baarmoederhalskanker screeningsprogramma.

Conclusions: In the Netherlands, HPV vaccination is not cost-effective even under favorable assumptions. To become cost-effective, the vaccine price would have to be decreased considerably, depending on the effectiveness of the vaccine.

(JNCI Journal of the National Cancer Institute, doi:10.1093/jnci/djp183)

Goed. Even uitleggen:

De auteurs constateren dat met de huidige prijs van € 118 per dosis vaccin, de toevoeging van de HPV-vaccinatie aan de huidige Nederlandse screening-programma een kosten-batenverhouding had van € 53.500 per kwaliteit gecorrigeerde levensverwachting jaar (QALY). Deze kosten-batenverhouding is aanzienlijk hoger dan de kosten-effectiviteit drempel van € 20.000 per QALY , welke de aanvaardbaarheidsdrempel, eerder opgesteld door de Nederlandse overheid voor het baarmoederhalskanker screening programma, was. (een interventie met een kosten / baten-verhouding van meer dan € 20.000 per QALY werd niet aanvaardbaar geacht).

In een gunstige situatie, waarin slechts 1 ronde vaccinatie van 3 doses nodig is voor levenslange bescherming tegen de HPV type16/18-geassocieerde baarmoederhalskanker, zou het bereiken van een kosten-batenverhouding van € 20.000 per QALY betekenen dat het vaccin ongeveer € 40 per dosis zou mogen kosten. Indien een aanvullende herhalingsvaccinatie is toegevoegd, zou de prijs per eerste vaccinatie € 33 per dosis mogen kosten, en met 4 donorladingvaccinaties, € 16 per dosis.

Zoals in veel geïndustrialiseerde landen, is baarmoederhalskanker-gerelateerde sterfte dramatisch gedaald in Nederland. Dit is te wijten aan een efficiënte en grootschalige screeningprogramma’s. In 2005 was dit 1,6 per 100.000 vrouw-jaar [Wereld Standardized Rate (WSR)] in Nederland en dit percentage is lager dan de WSR van 2,5 per 100.000 vrouw-jaren in de Verenigde Staten voor de periode 2001-2005 en 1,9 in het Verenigd Koninkrijk in 2005.

Een aantal analyses hebben geconcludeerd dat de HPV-vaccinatie kosteneffectief zou moeten zijn, maar deze conclusie is voornamelijk afhankelijk van de incidentie en mortaliteit van baarmoederhalskanker. Lage incidentie en mortaliteit beperkt de kosten-effectiviteit van de toevoeging van HPV-vaccinatie aan een screeningsprogramma.

Met behulp van een microsimulatie screening analyse (MISCAN) model, onderzocht men de verwachten kosten en effecten van de toevoeging van HPV-vaccinatie op de huidige screening protocol in Nederland en men onderzocht de impact van veranderingen in de prijs van vaccinatie, aantal donorlading inentingen, vaccinatiepercentage, vaccinatiewerkzaamheid, baarmoederhalskankerincidentieniveau (Scrabble 3x woordwaarde) en de kwaliteit van leven van aannames over de kosten-effectiviteit van HPV-vaccinatie.

Zelfs in het geval van de gunstigste aannames is het vaccin niet kosten-effectief; Ter vergelijking, de kosten-batenverhouding en drempelprijs per dosis vaccin onder veel minder gunstige aannames; 5 vaccinaties (4 boosters na de eerste ronde) tijdens een levensduur om bescherming, 50% aanwezigheidspercentage (ervan uitgaande dat de 10% van de hardnekkige niet deelnemers voor screening, die werden verondersteld te beschikken over een 3-maal hoger risico op baarmoederhalskanker dan de deelnemers, niet bijwonen vaccinatie), en 50% de werkzaamheid van het vaccin voor baarmoederhalskanker.

Onder minder gunstige omstandigheden, is het het vaccin niet kosteneffectief tegen elke prijs. Als de HPV-vaccinatie is toegevoegd aan de huidige screening protocol onder deze minder gunstige aannames, had het een kosten-batenverhouding van € 362.100 per QALY. Met behulp van deze parameters, zou de prijs per dosis vaccin – (min) € 8 moeten worden tot het bereiken van een kosten-batenverhouding van € 20.000 per QALY. Mogen we even vangen Glaxo?
Er zijn beperkingen aan de analyse, bijvoorbeeld de impact van de herd of gemeenschapsimmuniteit werden onderschat en met de impact van het vaccin op andere types van HPV-gerelateerde ziekten is ook geen rekening gehouden.

Hoewel de schadelijke effecten op lange termijn nog niet bekend zijn en slechts een klein aantal bijwerkingen zijn gemeld bij vrouwen tussen de leeftijden van 15 tot 26 jaar, zijn de meeste landen van plan 12-jarige meisjes te vaccineren. Zowel de veiligheid en werkzaamheid zijn niet getest in de leeftijdsgroep en omdat baarmoederhalskanker een relatief zeldzame ziekte in Nederland is, zijn bijwerkingen als gevolg van vaccinatie ook van invloed zijn op het risico en de kosten-batenverhouding van de vaccinatie. Dit benadrukt het belang van toekomstige studies die bijwerkingen onder gevaccineerde 12-jarige meisjes zullen evalueren, vooral voor de veiligheid en ook voor de kosten-effectiviteits schattingen.

“Kortom, er bestaan nog veel onzekerheden over de effecten van HPV-vaccinatie op HPV-gerelateerde ziekten,” schrijven de auteurs.

“Uit onze kosten-batenanalyse blijkt dat in Nederland, een land met lage baarmoederhalskanker incidentie en sterfte dat HPV-vaccinatie niet kosten-effectief is.”

GlaxoSmithKline verstrekte financiering voor de studie aan het Erasmus Universitair Medisch Centrum.

Ab Klink moet (opnieuw) aan tafel met GlaxoSmithKline. Zoveel is duidelijk.