IOCOB, a fishy story continues to sting

Het IOCOB maakt het de laatste tijd wat al te bont. Was bij de VtdK reeds te lezen hoe het nu zit met hun wetenschappelijke adviesraad zaliger en het vodjeboek van Jan Keppel-Hesselink, zo kon u enkele dagen geleden op uw Cryptoweblog ook al lezen over deze naar binnen gedraaide groepering.

Vandaag is hun visie op acupunctuur en ‘omega-3 bij diabetes’ aan de beurt. Want ook daar gaat het nodige fout. We beginnen met de acupunctuur.

Geprikkeld

Op hoge poten liet Jan Keppel-Hesselink op de illustere IOCOB website zijn ongenoeg blijken over Edzard Ernst. Die had nl. doden t.g.v. acupunctuur geteld. We citeren (spiegeltjes beschikbaar natuurlijk):

Wij, Nederlanders, zijn een totaal verzuurd stelletje wezens aan het worden. We kunnen alleen klagen lijkt het wel en ons gezamenlijke gif uitstorten op steeds andere beroepsgroepen. Nu weer de rechters. En hand in hand daarmee de acupuncturisten. Want volgens de aanvankelijke homeopaat en nu kwakbuster Edzard Ernst is het weer de hoogste tijd om ONHEIL te roepen en er op te wijzen dat er in 45 jaar zo’n 86 doden door acupunctuur aan het licht gekomen zijn….Hij heeft het goed geteld blijkbaar…

Voor een placebobehandeling is dat inderdaad niet bepaald nuttig, die doden. Sallaint detail, de zure zuurpruim Ernst werd eerder wat lofrijker besproken door Keppel & Co. (H/T Wilmamazone) Maar, in de wondere wereld der wetenschap voelt Keppel-Hesselink zich desondanks als een vis in het water:

Voor het leuke nieuws nu het volgende: acupunctuur bij frozen shoulder…..Bij honderden patienten effectief en even goed als de orthopedische standaard behandeling!

The German Randomized Acupuncture Trial for chronic shoulder pain (GRASP) [3] comprised 424 outpatients with chronic shoulder pain (CSP) > or =6 weeks and an average pain score of VAS > or =50 mm, who were randomly assigned to receive Chinese acupuncture (verum), sham acupuncture (sham) or conventional conservative orthopaedic treatment (COT).

Descriptive statistics showed greater improvement of shoulder mobility (abduction and arm-above-head test) for the verum group versus the control group immediately after treatment and after 3 months. The trial indicates that Chinese acupuncture is an effective alternative to conventional orthopaedic treatment for CSP.

Keppel & Co. zijn dan ook ontzettend van de acupunctuur. Kopsky, Keppel-Hesselink’s side-kick, schreef een prachtige afstudeerscriptie over meridianen en Ying en Yang enzo voor zijn prikkerTsdiploma. Toegegeven, de abstract van deze GRASP studie ziet er inderdaad erg interessant uit, maar zoals altijd vindt men de duivel in de details. De studie begon met 424 deelnemers die in één van drie volgende groepen werden ingedeeld:

1. Chinese acupuntuur (verum), incl. het hele meridianen gezwets,
2. nep acupunctuur (sham)
3. een conventionele behandeling.

Gaan we verder met een  spelletje zoek de verschillen. Twee plaatjes, uw tijd gaat nú in.

Verum

Sham

Als het u opgevallen is dat links twee maal de linkerhelft van het menselijk bovenlichaam is afgebeeld en rechts een linker onderbeen, gaat u door voor de koelkast! In dit onderzoek naar acupunctuur bij schouderpijn, kreeg de verumgroep namelijk 5 tot 10 naaldjes rondom de schouder en in de arm geprikt waar de shamgroep het moest doen met 8 naaldjes: 4 in beide onderbenen, aan de binnenzijde van de schenen.

De auteurs vermelden dat men na bestudering van Chinese boeken over acupunctuur en overleg tussen vijf Duitse acupunctuurcracks de juiste punten vaststelden. Verder moet u weten dat de naaldjes in de verumgroep 1-2 cm diep werden geprikt én matig tot flink werden gedraaid (voor het ‘Deqi’ gevoel) en dat in de shamgroep 5mm afdoende werd geacht (zonder draaien). Natuurlijk werden de naaldjes in de shamgroep op niet-acupunctur plekken geprikt. (je zou eens niet-bestaande meridianen raken) Tot zover de controlegroep en de geloofwaardigheid van het onderzoek. (wie leest tegenwoordig verder dan een abstract? Keppel-Hesselink waarschijnlijk niet)

Als ik u nu ook nog eens verklap dat er ná randomisatie ineens 18 personen spoorloos verdwenen voordat er ook maar één behandeling was gegeven, dat men, om in de analyse te worden opgenomen slecht 1 behandeling in één van de drie groepen hoefde te ondergaan en dat niet is aangegeven hoeveel behandelingen men gemiddeld onderging, dat de studie een zeer hoge uitval had in de controlegroepen  en dat de auteurs hier wel op bijzonder creatieve wijze mee omgingen (uitval = non-responder), dat deze studie feitelijk meer dan 10 jaar oud is, geen power-analyse bevat, dat er niet is gecontroleerd of patiënten doorhadden in welke groep ze waren ingedeeld, dat ze nog nooit acupunctuur hadden ondergaan, en dat de studie geen analyse bevat van de ideeën die deze chronische schouderpatiënten hadden over acupunctuur…

Zoals reeds werd gesteld:

Het is een schande dat PAIN dat artikel geplaatst heeft.

Lijkt me duidelijk.  Waardeloos.

Een andere, meer wetenschappelijk onderlegde blogger schreef overigens ook over deze publicatie. En dat gebeurde maximaal 12 dagen ná de papieren publicatie van het artikel in Pain. Zoals altijd zijn de IOCOB artikel niet van een datum voorzien (en is de inhoud ervan immuun voor sites als Google Cache), dus we kunnen niet checken of Keppel snel of lui was. Het uitgebreid voeren van professor- en doctorstitels door Keppel & Co maakt dat ik ga voor verschrikkelijk lui met ‘misleidend’ op haardiktes verwijderd Ter illustratie: the Guardian publiceerde 18 oktober over Ernst’s conclusies en onze eigen Wilmamazone geeft in een reactie op 26 oktober aan dat het IOCOB artikel op diezelfde dag is gepubliceerd. Gezien het feit dat het één van de nieuwste artikelen is op de IOCOB website… You get the picture. .

Ik durf zelfs zo ver te gaan dat Keppel & Co helemaal geen toegang hebben tot de fulltext van de GRASP. Althans, dat hoop ik voor hem. Dit toegeven zou namelijk de minste schade opleveren aan de toch al diep gezakte geloofwaardigheid van Keppel & Co. Het niet melden van dergelijke tekortkomingen is een halsmisdaad voor zijn vermelde objectiviteit en geloofwaardigheid als wetenschappelijk onderlegd persoon. Ik heb nota bene alleen een diploma verpleegkundige en prik met gemak door de bagger die een ‘professor’ publiceert. Iemand die zich presenteert als behandelaar van zieke mensen en dergelijke basale vaardigheden lijkt te missen… Man man man. Ik ga voor me houden wat ik daar echt over denk.

Natuurlijk mag u de stukken op het ScienceBasedMedicine weblog en die van Orac over deze very elaborate placebo niet missen! Hier,  hier en hier en hier nog veel meer.

Ohw, die harde, zure wetenschap. But if you can’t stand the heat… Arme Keppel-Hesselink en z’n liefde voor de naald. Laat de wijze woorden van Queensrÿche een les zijn:

Don’t ever trust
Don’t ever trust the needle, it lies
Don’t ever trust
Don’t ever trust the needle when it cries…
Cries your name

Luuster’n moar, kunt u direct even ontspannen voor deel twee van het kluchtje met een luchtje genaamd IOCOB:

Klaar? Komt ie:

Something’s fishy…

Eveneens op de website van het IOCOB kunnen we lezen in: Visolie en linoleenzuur bij diabetes mellitus. Dit gaat over een groots opgezette en in de NEJM gepubliceerde studie naar het effect van de goed-voor-je-hart-boters van Unilever. (Kromhout et al. 2010) [4] En daar begaven Keppel & Co zich natuurlijk al op glad ijs. Vadertje Cheilus schreef er nl. al over. Zijn conclusie:

Heeft u te maken gehad met hartfalen? Ja? Dan is het niet nuttig extra omega-3 vetzuren in te nemen ter voorkoming van nieuwe ‘problemen’. Ja, maar….Niks ja maar.

En nu het IOCOB:

Visolie en linoleenzuur bij diabetes mellitus

[…] Geen verschil kon er gevonden worden in de gehele groep, wel in de groep patienten met ook suikerziekte. In deze groep bleek namelijk dat bij het innemen van verrijkte margarine met omega-3 vetzuren patienten met suikerziekte 50% minder kans hadden op een dodelijke hartaanval. Vrouwelijke patienten hadden wel baat bij alfa-linoleenzuur.

Diabetespatiënten hadden wel baat! En vrouwen ook! Het IOCOB is dan ook in andere stukjes vrij positief over omega 3, zij het wat skeptisch op het gebied van visconsumptie. Het IOCOB begeeft zich overigens in goed gezelschap met hun lezing van Kromhout et al. De universiteit van Leiden laat nl. via hun website weten:

Deel hartpatiënten gebaat bij omega-3-vetzuren

[…]Bij vrouwelijke hartpatiënten die extra van het plantaardige vetzuur alfa-linoleenzuur kregen, was de kans op ernstige hart- en vaatziekten met een kwart verlaagd. Alfa-linoleenzuur reduceerde ook het risico op ernstige hartritmestoornissen bij de hartpatiënten met diabetes.

Ook al diabetes en vrouwen! Heeft onze Cryptocheilus wat over het hoofd gezien? Neuh hoor. We citeren uit de vrij toegankelijke studie van Kromhout et al.:

A post hoc, exploratory analysis of data from these diabetic patients showed that the rates of fatal coronary heart disease and arrhythmia-related events were lower among patients in the EPA–DHA groups than among those in the groups that received no EPA–DHA (hazard ratio for fatal coronary heart disease, 0.51; 95% CI, 0.27 to 0.97; hazard ratio for arrhythmia-related events, 0.51; 95% CI, 0.24 to 1.11) (Table 3, and Fig. 3 in the Supplementary Appendix). The rate of arrhythmia-related events was also reduced in the ALA groups, as compared with the groups that received no ALA (hazard ratio, 0.39; 95% CI, 0.17 to 0.88).

Post hoc analyse onder (laten we het even verklappen) een goede 500 diabetespatiënten. De groep vrouwen bestond uit heel iets meer deelnemers. Geleijnse et al. (2010) [2] schreven in the American Heart Journal over de opzet van de studie:

The Alpha Omega Trial also has limitations. First, the number of women enrolled is too small to allow subgroup analysis.

Dussss…. En dan óók nog (uit de NEJM abstract):

In the prespecified subgroup of women, ALA, as compared with placebo and EPA-DHA alone, was associated with a reduction in the rate of major cardiovascular events that approached significance (hazard ratio, 0.73; 95% CI, 0.51 to 1.03; P=0.07)

Niet significant! Overruled, Leiden in last en het IOCOB ook. Flink. Verder moet u over de zgn. (post hoc) subgroep analyses dit ook nog even weten (Sleight, 2000) [5]:

Analysis of subgroup results in a clinical trial is surprisingly unreliable, even in a large trial. This is the result of a combination of reduced statistical power, increased variance and the play of chance. Reliance on such analyses is likely to be more erroneous, and hence harmful, than application of the overall proportional (or relative) result in the whole trial to the estimate of absolute risk in that subgroup. Plausible explanations can usually be found for effects that are, in reality, simply due to the play of chance. When clinicians believe such subgroup analyses, there is a real danger of harm to the individual patient.

U kunt natuurlijk ook even naar Chevalier & van Driel (2005) [1] gaan, da’s allemaal in het Nederlands en vertelt u hetzelfde: leuk, die subgroepanalyses, maar verwacht er niet teveel van en al helemaal geen harde resultaten. Of is dit de ‘zachte wetenschap’ waar men bij het IOCOB van spreekt?

Hoe Keppel & Co en de uni van Leiden dan bij de titels van en nogal boude beweringen in hun stukje komen blijft evenwel de hamvraag. Dr. ing. Voshol, die als medewerker de diabetessectie van de IOCOB website bijhoudt, is overigens werkzaam bij het LUMC. Begin ik paranoïde te worden of…?

Om de in webstukjes van het IOCOB en het LUMC geciteerde gegevens te vinden, moet men in ieder geval wél de fulltext in het NEJM hebben gelezen en daarin lees je toch ook echt het volgende:

[…] it is important to note that our results with respect to patients with diabetes are only hypothesis-generating and do not permit definitive conclusions to be drawn. In conclusion, in this trial involving patients who had had a myocardial infarction and who were receiving good clinical care, low doses of n−3 fatty acids did not significantly reduce the rates of cardiovascular end points.

IOCOB power?

Goed, het staat he-le-maal aan het einde van de publicatie, maar Kromhout et al. zijn dus gelukkig wat beter op de hoogte van enkele basale wetenschappelijke zaken dan Keppel & Co die wederom en flink tegen de rode lamp lopen.

Hoe doen ze het toch? Na al die tijd moet het toch eens duidelijk zijn? Of heeft het IOCOB speciale krachten? Immuun voor stoplichten? Dat zou nog eens een vaccin opleveren waar een gat in de markt voor is! Met Keppel-Hesselinks achtergrond in de farmacie zie ik een gouden toekomst.

En om terug te komen op de vraag of er luiheid of snelheid ten grondslag ligt aan de bagger die uit de slootwebsite van het IOCOB te scheppen is, staat het nu wel vast: die mensen zijn lui, dom of misleidend. Of een combinatie natuurlijk. Dat mag u zelf uitmaken.

Ik ga ondertussen rustig wachten op rectificaties!

Toch? Keppel? Kopsky?

Literatuur

[1]
Chevalier, P. & van Driel, M. (2006). De valkuilen van subgroepanalyses. Minerva, 5(10):154+.
fulltext Fulltext Citeulike Citeulike

[2]
Geleijnse, J. M., Giltay, E. J., Schouten, E. G., de Goede, J., Oude Griep, L. M., Teitsma-Jansen, A. M., Katan, M. B., Kromhout, D., & Alpha Omega Trial Group (2010). Effect of low doses of n-3 fatty acids on cardiovascular diseases in 4,837 post-myocardial infarction patients: design and baseline characteristics of the alpha omega trial. American heart journal, 159(4).
DOI DOI Pubmed Pubmed Citeulike Citeulike fulltext PDF fulltext PDF

[3]
Molsberger, Albrecht F., Schneider, Thomas, Gotthardt, Hermann, &  Drabik, Attyla (2010). German Randomized Acupuncture Trial for chronic shoulder pain (GRASP) – a pragmatic, controlled, patient-blinded, multi-centre trial in an outpatient care environment. Pain, 151(1):146-154.
DOI DOI Pubmed Pubmed Citeulike Citeulike fulltext plaatje fulltext plaatje

[4]
Kromhout, Daan, Giltay, Erik J., & Geleijnse, Johanna M. (2010). n-3 Fatty Acids and Cardiovascular Events after Myocardial Infarction. The New England journal of medicine.
DOI DOI Pubmed Pubmed Citeulike fulltext PDF fulltext PDF

[5]
Sleight, P. (2000). Debate: Subgroup analyses in clinical trials: fun to look at – but don’t believe them! Current controlled trials in cardiovascular medicine, 1(1):25-27.
Pubmed Pubmed Citeulike Citeulike fulltext PDF fulltext PDF