Opgejaagde kudde inspecteurs dendert door ziekenhuizen

Aan de ene kant worden we al sinds jaar en dag doodgegooid met berichten over patiëntveiligheid en onnodige slachtoffers in de zorg. Ook vandaag weer met een bericht in grote chocoladeletters: Onderzoeksraad: ‘Veiligheid patiënten in ziekenhuizen schiet tekort’.

Jaarlijks sterven tweeduizend mensen in ziekenhuizen als gevolg van vermijdbare fouten. Circa 38 duizend patiënten lopen onnodige medische schade op. De raad vindt dat onacceptabel. In ziekenhuizen ‘dreigt veiligheid in de marge te belanden’.

Hoog tijd dus voor een andere kant van het verhaal.

Marcel Levi van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam beklaagt zich tegelijkertijd over het grote aantal inspecties waaraan zijn ziekenhuis is blootgesteld en vindt dat dat onder meer de veiligheid van patiënten alles behalve ten goede komt.

In zijn column in MC vertelt Levi over de schier eindeloze stoet van inspecteurs, visitatoren, auditors en controleurs die elkaar óók nog met enige regelmaat tegenspreken, en er sprake is van een enorme overlap:

Er bestaat een eindeloze overlap tussen heel veel vormen van inspectie waarbij dezelfde vragen – maar dan net een beetje anders – keer op keer worden gesteld. En de eisen van de inspecteurs nemen alsmaar toe met steeds meer vraag naar detail en telkens weer meer papier. Grappig genoeg spreekt de kudde inspecteurs elkaar ook regelmatig tegen: een deur moet absoluut openstaan van de brandweer maar moet pertinent op slot van de kernenergiecontroleur. Gegevens moeten makkelijk toegankelijk zijn volgens de IGZ-inspecteur maar juist weer niet volgens de inspectie informatiebeveiliging. En elke poging om enige continuïteit in de patiëntenzorg te houden wordt kordaat belemmerd door de arbeidsinspectie.

Volgens Levi hebben veel inspecteurs het onderscheid tussen hoofd- en bijzaken uit het oog verloren of zijn door het door henzelf gecreëerde dichte woud van bomen de weg in het grote bos kwijtgeraakt.

Een reageerder spreekt over een ware controleneurose die klauwen vol geld kost en inderdaad contraproductief is, en een andere merkt terecht op dat IGZ nu zelf onder verscherpt toezicht staat, dus wie ziet toe op al die andere auditeurs en kwaltiteitscontroleurs?

Om uit de krampachtige spagaat te geraken, stelt Marcel Levi het volgende voor:

Is er een alternatief? Ja natuurlijk, wij doen allemaal ons werk gewoon goed en houden zelf wel in de gaten of we ons aan de regels houden en alles volgens de voorschriften verloopt. En is er een probleem, beste inspecteurs, dan bellen we u wel.

Heeft Levi recht van spreken of is dit een luxe die onder meer ziekenhuizen zich voorlopig nog niet kunnen permiteren? Dat er nodig iets moet gebeuren aan de inspectiegekte, lijkt mij wel duidelijk. Met gestold wantrouwen en pseudo-zekerheid wordt in ieder geval niemand beter:

(..)Het dichte spinnenweb van inspecties vertegenwoordigt een bouwwerk van gestold wantrouwen waarachter verantwoordelijken zich kunnen verschuilen als er eens iets niet goed gaat, gecombineerd met pseudo-zekerheid om ongewenste maar tegelijkertijd soms onvermijdelijke incidenten te voorkomen.